افسردگی فصلی را چگونه درمان کنیم؟

به گزارش شهرآرانیوز، نسرین چالاکی‌نیا بیماری افسردگی فصلی و نشانه‌های آن را مورد بحث قرارداد و اظهار کرد: برخی از افراد با تغییر فصل اختلالاتی را در خلق و خوی خود احساس می‌کنند که از آن به " افسردگی فصلی" تعبیر می‌شود. علائم این بیماری هم در فصل زمستان و هم تابستان می‌تواند بروز کند؛ لذا می‌توان گفت که دو نوع افسردگی فصلی وجود دارد.

وی ادامه داد: اکنون که در آستانه فصل زمستان هستیم و روز‌ها به سمت کوتاه شدن می‌رود، افرادی را می‌بینیم که اصطلاحا دچار اندوه زمستان شده و خلق آن‌ها تنگ می‌شود. تکیه کلام‌های آن‌ها هم غالبا این است که " دلم گرفته، حوصله هیچ کسی و هیچ کاری را ندارم"، این حالت در واقع تغییری است که بدن فرد باید به خود بدهد و با فصل سرما تطابق پیدا کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: البته بحث تغییر خلق و خو در ابتدای هر فصل برای بسیاری از ما اتفاق می‌افتد و ممکن است دو تا سه هفته طول بکشد تا هورمون‌های بدن مان که تنظیم کننده خلق و خو هستند بتوانند با شرایط محیطی تطابق یابند. اما این پدیده‌ی معمول ممکن است برای برخی افراد آنقدر شدید شود که عملکردشان را مختل کند و حالت‌های افسردگی در آن‌ها افزایش یابد. در چنین شرایطی فرد عنوان می‌کند که " بدنم خسته و کوفته است و حوصله هیچ کاری را ندارم. "

چالاکی نیا همچنین گفت: نکته جالب درمورد افسردگی فصلی آن است که برخلاف دیگر انواع افسردگی‌ها فرد اشتهای زیادی بویژه در خوردن شیرینی جات دارد و خواب او نیز زیاد می‌شود. اگر خانه دار است حوصله‌ای برای رسیدگی به خانواده ندارد و در بحث روابط بین فردی ترجیح می‌دهد که بیشتر در خانه بماند.

وی اضافه کرد: دلایل این نوع رفتار‌ها معمولا مختلف است، اما از آنجا که نور آفتاب در تنظیم هورمون‌های بدن مؤثر است و به تبع این هورمون‌ها در تنظیم خواب و خوراک ما نقش دارند چنانچه نور کافی به بدن نرسد میزان ترشح هورمون‌هایی مثل سروتونین که نشاط را در بدن ایجاد می‌کنند و یا هورمون ملاتونین که تنظیم کننده چرخه خواب ما هستند با اختلال روبرو می‌شود. در افسردگی فصلی در واقع هورمون ملاتونین کاهش می‌یابد و همین امر خواب فرد را دچار اختلال می‌کند، همچنین کمبود ویتامین دی از دیگر عوامل افسردگی فصلی می‌تواند به شمار رود که با توجه به نقش نور آفتاب در تأمین این ویتامین در فصل سرد این ویتامین بویژه در بدن بانوان که جذب کمتری از ویتامین دی دارند کاهش یافته و علائم این کمبود به صورت افسردگی فصلی بروز می‌کند.

چالاکی‌نیا خاطر نشان کرد: موضوع ژنتیک و وراثت از دیگر فاکتور‌های اثرگذار در میزان ابتلای افراد به افسردگی فصلی است مثلا فردی عنوان می‌کند که حالت‌های خلق تنگ من در فصل سرد را مادرم هم در سال‌های متمادی داشته است. این سابقه بیماری در اطرافیان فرد، این پیام را برای او دارد که در معرض ابتلا به افسردگی فصلی است و باید قبل از شروع دوره بیماری اقدامات پیشگیرنده را آغاز کند. نکته مهم در تشخیص و درمان افسردگی فصلی آن است که فرد باید در طی چند سال متوالی علائمی از اختلالات خلقی را در یک فصل خاص تجربه کرده باشد به طوری که با گلایه عنوان می‌کند که «باز زمستان شد و من دوباره بی‌حوصله و کم انرژی وغمگین شدم». در این افراد مصرف ویتامین دی و نور خورشید بسیار می‌تواند کمک‌کننده باشد، البته زمانی که فرد به عنوان بیمار افسرده شناخته می‌شود باید دوز بالاتری از نور را دریافت کند که اصطلاحاً نورتراپی گفته می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیا افزود: هم اکنون دستگاهی در مراکز درمانی دنیا و از جمله کشور ما وجود دارد که فرد بیمار را در مدت زمانی مشخص مثلاً نیم ساعت در طول ۱۰ روز زیر نور دستگاه قرار می‌دهند و با تابش نوری که خاصیت و ویژگی‌های نور خورشید را دارد و البته فاقد اشعه‌های زیان آور خورشید است فرد را نوردرمانی می‌کنند در این بین ممکن است که بیمار نیاز به دارو هم داشته باشد.

وی در بحث پیشگیری نیز گفت:، افراد چنانچه پیش بینی این را دارند که با تغییر فصل اختلالات خلقی پیدا می‌کنند می‌توانند تحت نظر پزشک مصرف ویتامین دی و نور درمانی را پیش از آغاز بیماری داشته باشند تا بیماری آن‌ها به مراحل پیشرفته‌تر نرسد.

چالاکی‌نیا تصریح کرد: معمولاً افرادی که به افسردگی فصلی دچار می‌شوند در رفتار آنان یک سیکل معیوب ایجاد می‌شود یعنی فرد ضمن اینکه حال و حس خوبی نسبت به شرایط خود ندارد و رفتار خوبی نیز با اطرافیان نمی‌تواند داشته باشد، اما از آنچه که از او سر می‌زند و دیگران را رنجیده خاطر می‌کند خود او نیز دچار عذاب وجدان می‌شود و ممکن است که خود را سرزنش کند و این موضوع حال بد او را بدتر خواهد کرد.

وی گفت: یکی از دارو‌های مؤثر و تقریباً بدون عارضه در درمان افسردگی فصلی که استفاده آن برای افراد مختلف بی‌خطر است، داروی بوپروپیون است، این دارو ضمن اثرات مطلوب، هیچ تأثیر منفی بر روی چرخه خواب فرد خوراک و میل جنسی او ندارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص اهمیت سبک زندگی در بروز افسردگی هم گفت: رابطه الگوی زیستی افراد با بیماری افسردگی یک رابطه کاملاً مستقیم است. مثلاً فردی که در میزان و ساعات خواب خود نظمی ندارد، معمولاً دچار اختلالات خلقی می‌شود، چون در هنگام خواب هورمون‌های بدن تنظیم می‌شوند و چنانچه این موضوع دچار بی‌نظمی شود میزان ترشح هورمون‌ها هم تغییر می‌کند. در بحث تغذیه نیز این افراد باید از مصرف زیاد شیرینی جات پرهیز کنند، حتی مصرف میوه نیز در شب توصیه نمی‌شود وافراد بیشتر می‌توانند به عنوان یک میان وعده از آن در بین صبح تا ظهر استفاده کنند. ورزش و تحرک داشتن نیز باید در برنامه زندگی این افراد وجود داشته باشد به خصوص ورزش‌هایی مثل یوگا و پیلاتس که جزو ورزش‌های تنش زا و آرامبخش هستند.

منبع: وب‌دا